Xu
hướng hiện nay có rất nhiều người sử dụng thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, một
số người vẫn chưa biết thực phẩm chức năng là gì? Tác dụng của nó đối với cơ
thể con người như thế nào? Mọi người cần nắm được những kiến thức cơ bản nhất
về thực phẩm chức năng trước khi quyết định sử dụng nó.
BLOG HAY: Sức Khỏe Phổ Thông
BLOG HAY: Sức Khỏe Phổ Thông
1. Giới
thiệu về thực phẩm chức năng
Thực phẩm chức năng có tên tiếng anh là functional foods. Đây là những loại thực phầm do con
người tạo ra theo một công thức đã được nghiên cứu đảm bảo. Các loại sản phẩm
chức năng này đều chứa các thành phần có nguồn gốc tự nhiên hoặc trong quá
trình chế biến sản xuất được các nhà nghiên cứu thêm vào sản phẩm một số chất
“chức năng” có tác dụng hỗ trợ chức năng cho các bộ phận trong cơ thể con
người, bổ sung các chất cần thiết như vitamin, sắt, kẽm ... mà con người không
thể bổ sung đầy đủ qua đường ăn uống.
Thực phẩm
chức năng khác với các loại thuốc đang được sử dụng hiện nay. Thuốc là một loại
chất hoặc hỗn hợp nhiều loại chất khác nhau có tính dược học, đưa vào cơ thể
nhằm mục đích phòng bệnh và chữa bệnh hoặc điều trị các rối loạn trong cơ thể, có
nhiều tác dụng phụ và tai biến. Thực phẩm chức năng là một loại thực phẩm có
tác dụng tốt, đem lại hoạt động tốt cho các hoạt động của cơ thế nhiều hơn giá
trị dinh dưỡng cơ bản. Đây là một loại thực phẩm lành tính, không có hại cho cơ
thể, không mang lại các hậu quả, tai biến và tác dụng phụ không mong muốn như
thuốc.
Thực phẩm
chức năng được sử dụng như một phần trong chế độ ăn uống thông thường của mỗi
chúng ta ví dụ như sữa chua, kẹo, bánh... Các thành phần có trong loại thực
phẩm này có đặc tính tăng cường sức khỏe, sức đề kháng lớn hơn giá trị dinh
dưỡng vốn có của chúng.
Thực phẩm
chức năng có thể tác dụng tới một hoặc nhiều chức năng khác trong cơ thể con
người. Nó loại bỏ được các chất có hại và bổ sung các chất có lợi cho cơ thể.
Lấy một ví dụ minh họa đơn giản cho việc tác dụng tới một hay nhiều chức năng
khác trong cơ thể là sữa cho trẻ em. Hiện nay có nhiều loại sữa cho trẻ em được
tăng cường nhiều thành phần khác nhau như DHA, ARA hay Tourine, A+... tất cả
các thành phần này tạo nên sữa cho trẻ em có khả năng tăng cường kích thích não
bộ hoạt động, tăng cường khả năng tư duy và giúp con bạn thông minh, tăng cường
chiều cao cho trẻ...
 |
| Thực phẩm chức năng giúp tăng cường chiều cao cho trẻ |
Xã hội
càng phát triển, đời sống nhân dân ngày càng ổn định hơn, vì thế xu hưởng sử
dụng các loại thực phẩm chức năng nhằm cung cấp dưỡng chất cho cơ thể, phòng
chống bệnh tật ngày càng được phổ biến. Loại thuốc này ngày càng được bày bán
rộng rãi ở thị trường Việt Nam
 |
| Thực phẩm chức năng ngày càng được sử dụng phổ biến trong đời sống hàng ngày |
2. Các
loại thực phẩm chức năng
Có nhiều
cách phân loại thực phẩm chức năng khác nhau như theo hình dạng tồn tại, theo
chức năng, theo độ tuổi người sử dụng... Theo chức năng thực phẩm chức năng bao
gồm các loại:
- Nhóm thực phẩm tăng cường:
Thực phẩm
tăng cường là loại thực phẩm cộng thêm chất dinh dưỡng vào thức ăn thông thường
trong các bữa ăn hàng ngày nhằm tăng lượng dinh dưỡng trong thức ăn. Nhóm thực
phẩm tăng cường có thể tăng cường một hoặc một nhóm chất dinh dưỡng, và là điều
kiện tốt nhất để mang lại hiệu quả cao trong việc bổ sung các vi chất dinh
dưỡng một cách rộng rãi trong cộng đồng. Một số thực phẩm tăng cường như: muối
i-ốt,ngũ cốc được tăng cường kẽm và acid Folic.
- Nhóm thực phẩm bổ sung:
Thực phẩm
bổ sung là loại thực phẩm được bổ sung
các chất cần thiết mà thực phẩm trước chưa có thành phần . Việc bổ sung các
thành phần đó tạo thành một loại thực phẩm có chức năng hỗ hợp nhưng hài hòa
nhằm mục đích tăng thêm các chức năng cho sản phẩm để tạo nên thực phẩm đa dạng
chức năng khác nhau. Bổ sung các chất vitamin và muối khoáng cùng chế độ ăn
bình thường hàng ngày.
Loại thực
phẩm bổ sung thường tồn tại ở dạng viên
phim, viên nén, viên nang, cao, bột, dung dịch, trà.... Một số thực phẩm tăng
cường như sữa bột bổ sung canxi và DHA, ARA...
- Nhóm thực phẩm đặc biệt:
Thực phẩm
đặc biệt là nhóm thực phẩm có công thức và quá trình chế biến đặc biệt để đáp
ứng các yêu cầu dinh dưỡng đặc biệt của cơ thể, đáp ứng tốt các ddieuf kiện
sinh học, sinh lí của của cơ thể gặp tình trạng rối loạn chức năng, bệnh tật.
Những loại thực phẩm này được đánh giá về tính an toàn, tính chất lượng, tính
hiệu quả và sự phê chuẩn của các cơ quan chức năng.
- Nhóm thực phẩm dùng cho sức
khỏe đặc biệt:
Đây là
những loại thực phẩm chứa các chất có ảnh hưởng tới cấu trúc sinh lý và chức năng
sinh học của cơ thể con người, có tác dụng cải thiện sức khỏe và giảm thiểu tác
hại nguy cơ bệnh tật liên quan đến các trường hợp thiếu hụt các chất dinh dưỡng
trong cơ thể con người tạo nên sự cân bằng dinh dưỡng trong cơ thể. Ngoài ra
nhóm thực phẩm này còn tác động vào cấu trúc sinh lý và chức năng sinh học,
tăng khả năng phục hồi, dùy trì chức năng đó.
Một số
loại thực phẩm dạng này được bổ sung trong quá trình điều trị một số bệnh cho
cơ thể, góp phần cải thiện các chức năng, làm cho tình trạng bệnh tật được cải
thiện hơn. Một số thực phẩm đặc biệt trong nhóm này là cốm tăng cường tiêu hóa
và hấp thu cho trẻ biếng ăn, tuần hoàn máu, các loại làm giảm mỡ máu và hạ
đường huyết cho bệnh nhân tiểu đường ...
3. Các
dạng thực phẩm chức năng
Thực phẩm
chức năng có thể ở dạng dạng viên, vỉ, viên sủi... Với dạng tồn tại này rất dễ
bảo quản và vận chuyển, giúp tiết kiệm thời gian pha chế cho người sử dụng.
 |
| Thực phẩm chức năng có thể ở dạng dạng viên, vỉ, viên sủi |
Ngoài ra thực
phẩm chức năng dạng bột rất dễ bảo quản và thường được sử dụng cho các loại
sữa...
Thực phẩm
chức năng còn có ở dạng dung dịch là các loại nước giải khát, nước tăng lực...
hoặc ở dạng si- rô thường là các thực phẩm dạng lỏng và sánh, có vị ngọt và thường là màu đỏ giúp
tăng cường các chức năng cho phổi, phế quản tiêu hóa và thường được dùng cho
trẻ em...
4. Tác
dụng của thực phẩm chức năng
Hiện nay thực
phẩm chức năng được tăng cường nhiều thành phần khác nhau phù hợp với các tác
dụng khác nhau của nó. Khi các bữa ăn hàng ngày không có một chế độ hợp lí khoa
học dẫn đến không thể bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, vi dinh dưỡng cho cơ
thể sẽ gây nên hiện tượng thiếu chất dinh dưỡng và làm ảnh hưởng tới một số
chức năng của cơ thể. Lúc này sử dụng thực phẩm chức năng là một lựa chọn tốt
nhất cho cơ thể bạn giúp bổ sung nhanh chóng chất dinh dưỡng và các chất có tác
dụng với các chức năng mà cơ thể không tự cung cấp được.
Đồng thời
khi người bệnh phải ở trong điều kiện môi trường thiếu thốn thực phẩm hoặc
không thể ăn trong một thời gian nhất định thì những sản phẩm như thế này có
thể tạm thời thay thế các bữa ăn hàng ngày của họ. Tuy nhiên, việc này chỉ nên
diễn ra trong trường hợp đặc biệt, không nên lạm dụng nó trong các điều kiện ăn
uống của bản thân mình vẫn bình thường.
Thực phẩm
chức năng dễ dàng được hấp thụ vào cơ thể và tốc độ hấp thụ thường nhanh hơn
các thực phẩm thông thường vì thế nó giúp người sử dụng cải thiện nhanh chóng
tình trạng cơ thể, giúp các bộ phận trong cơ thể thực hiện các chức năng tốt
hơn.
Việc sử
dụng các loại thực phẩm có tính chất như thế này nhằm tăng cường sức khỏe, sức
đề kháng cho cơ thế là những biện pháp
dễ dàng áp dụng với các đối tượng khác nhau và mang lại hiệu quả kinh tế và sức
khỏe.
5. Đối
tượng nên sử dụng thực phẩm chức năng
Thực phẩm
chức năng được sử dụng rộng rãi, phù hợp với các chức năng, yêu cầu của cơ thể
theo các giai đoạn. các độ tuổi khác nhau từ trẻ sơ sinh đến các ông các bà đề
có thể dùng được. Đối với các trẻ sơ sinh là các loại sữa bột, bột ăn dặm, hay
sữa thay cho sữa mẹ khi người mẹ không có đủ sữa cho bé. Đối với trẻ em tuổi đi
học, tuổi dậy là các loại thực phẩm tăng cường vitamin, các chất tốt cho mắt,
các thực phẩm giúp tăng trí nhớ, cải thiện chiều cao, tăng cân. Đối với người
trưởng thành là các thực phẩm có chức năng chống loãng xương, cải thiện sinh lý
cao huyết áp, bệnh động mạch vành, bệnh tiểu đường, béo phì, đột quỵ, chứng mất
trí, ung thư hay các sản phẩm bổ sung collagen cho các chị em phụ nữ... Ngay cả
những người cao tuổi cũng có các loại riêng phù hợp với tuổi tác của mình như
sữa tăng cường hấp thu, tăng cường sức khỏe, làm chậm quá trình thoái hóa,
loãng xương, mất trí nhớ...
 |
| Thực phẩm chức năng cải thiện một số chức năng ở người cao tuổi |
Ngoài việc
sản phẩm phù hợp với mọi độ tuổi thì đây còn là thực phẩm phù hợp với các thể
trạng của cơ thể con người. Nó có thể sử dụng cho cả người ốm lẫn người có thể
trạng khỏe mạnh, người béo lẫn người gầy và theo khuyến cáo của rất nhiều
chuyên gia y tế - dinh dưỡng thì mỗi người có thể lựa chọn, ít nhất là từ 1 – 3
loại sản phẩm phù hợp, nhằm hỗ trợ và tác động vào chức năng mà cơ thể đang
cần, để sử dụng hàng ngày.
6. Các
địa điểm bán thực phẩm chức năng
Thực phẩm
chức năng được nhà nước cho phép kinh doanh nên nó được bán rộng rãi trên khắp
cả nước. Tuy nhiên, để có một sức khỏe tốt hãy chọn mua thự phẩm chức năng tại
các cửa hàng có uy tín, những nới đã được kiểm tra đảm bảo an toàn, không buôn
bán lưu giữ hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và đặc biệt không nên mua
ở những nơi rao bán giá rẻ không uy tín.
Đối với
các loại thực phẩm tăng cường hay thực phẩm bổ sung cần đến mua tại các cửa
hàng uy tín vì đây là những thực phẩm đơn giản, những đại lý có thể dễ dàng
nhập hàng về kinh doanh. Và đặc biệt hãy đọc kĩ các thông tin trên bao bì, phải
biết cách nhận dạng đâu là loại thật, đâu là hàng giả để tránh mua nhầm và gây
ra việc “ tiền mất tật mang”.
Đối với
các loại thực phẩm đặc biệt có sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh cùng với thuốc,
nên mẫu theo đơn hưỡng dẫn của bác sĩ, và cần tìm những cửa hàng thuốc uy tín,
có giấy chứng nhận kinh doanh để mua và sử dụng. Phải nhớ kĩ hãy tuân theo các
hưỡng dẫn của bác sĩ để có kết quả tốt.
6.Những
chú ý khi sử dụng thực phẩm chức năng:
Khi sử
dụng loại thực phẩm như thế này, người sử dụng sẽ có ý thức chăm lo cho sức
khoẻ, thay đổi thói quen để có chế độ ăn uống hợp lý và lối sống lành mạnh có
lợi cho sức khoẻ hơn.
Bởi vì có
nhiều loại thực phẩm cho các chức năng ở các độ tuổi khác nhau nên khi mua cần
phải dọc kĩ nội dung hưỡng dẫn sử dụng, liều lượng dùng, độ tuổi, tình trạng cơ
thể phù hợp để mua hàng sao cho phù hợp độ tuổi, tình hình sức khỏe nhất, đạt được nhiều tác dụng nhát
Không nên
quá lạm dụng thực phẩm chức năng, tư tưởng nhiều chất bổ vào cơ thể sẽ tốt là
một quan niệm sai lầm và nguy hiểm bởi vì nếu có quá nhiều chất dinh dưỡng
trong cơ thể mà cơ thể không thể tiêu hóa hấp thụ hoàn toàn được nó sẽ được
tích tụ tại gan và thận. Sau một qúa trình dài chất tích tụ ngày càng nhiều sẽ
tạo nên một gánh nặng cho gan và thận dẫn đến hiện tượng ngộ độc gan, xơ gan,
suy gan thận,ung thư gan...
Ngoài việc
sử dụng thực phẩm chức năng, con người cần phải quan tâm nhiều hơn đến các bữa
ăn hàng ngày, nên có một bữa ăn đầy đủ mà khoa học hơn vì đó là một phần không
thể thiếu đối với sức khỏe, cuộc sông của con người. Nên cung cấp đầy đủ cho cơ
thể muối khoáng và dinh dưỡng tự nhiên cho cơ thể phát triển khỏe mạnh nhất.
Có một số không được dùng cho phụ nữa có thai và cho con bú.
Vì thế các bà mẹ đang mang bầu và đang cho con bú cần mua hàng thận trọng tránh
những ảnh hưởng tới người con sau nay.
Trên đây là một số thông tin sơ lược về thực phẩm chức năng mà ai ai
trong chúng ta cũng nên biết để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và xã
hội. Hi vọng những thông tin trên đây thật sự bổ ích cho các bạn.
BLOG HAY: Sức Khỏe Phổ Thông
BLOG HAY: Sức Khỏe Phổ Thông
