Thời gian gần đây mọi người đang truyền tay nhau một bộ
bí quyết sống gồm 27 điều được cho là do tổ tiên chúng ta đời xưa truyền lại
nhằm làm bảo bối dưỡng sinh. Trong đó, nội dung chủ yếu bao gồm những lời
khuyên về các kinh nghiệm, quy tắc trong cuộc sống hàng ngày như ăn, ngủ,
nghỉ, làm việc... Đây là những lời khuyên được rút ra từ kinh nghiệm sống
trong dân gian cũng như phép dưỡng sinh.
BLOG HAY: Sức Khỏe Phổ Thông
BLOG HAY: Sức Khỏe Phổ Thông
Thực tế đây không phải là bí quyết đặc biệt gì cả
mà chỉ là các kinh nghiệm sống của dân gian từ bao lâu
nay hay trong các phép dưỡng sinh của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu
Trác được đúc rút ra để khuyên con người chừng mực, điều độ
trong ăn, ngủ, nghỉ, chơi. Những lời khuyên này rất hữu ích và nếu thực hiện
được theo đúng các điều này này sẽ giúp con người sống phù hợp, cân bằng
và tốt cho sức khỏe.
 |
| Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác |
1. Ăn no không gội đầu, đói không tắm. Rửa mặt nước lạnh, vừa
đẹp vừa khỏe. Mồ hôi chưa khô, đừng tắm nước lạnh. Đánh răng nước ấm, chống ê
chắc răng.
Sau khi ăn, các mạch máu trên đường ruột và dạ dày thường trương
lên, lượng máu chảy về các cơ quan ruột và dạ dày nhiều hơn để có lợi cho việc
tiêu hoá và hấp thụ thức ăn. Nếu đi tắm sau khi ăn thì cơ thể sẽ phải vận động
không tiêu hóa được thức ăn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Tắm là một
hoạt động thư giãn và tiêu thụ calo vì vậy, tắm xong mới ăn sẽ thấy ngon miệng.
Ngược lại, khi vừa ăn cơm xong mà tắm ngay sẽ khiến co bóp dạ dày chậm lại, dịch
tiêu hóa tiết ra ít hơn, mạch máu to ra, tăng thêm lượng máu lưu thông. Điều
này sẽ làm cho lưu lượng máu chảy vào hệ tiêu hóa giảm đột ngột, tăng thêm hoạt
động cho tim, dễ gây những bệnh về tim mạch. Do đó, nên
tắm trước bữa ăn hoặc sau khi ăn no khoảng 1 tiếng.
 |
| Ăn no không gội đầu, đói không tắm |
2. Ăn gạo có trấu, thức ăn có chất xơ. Nam không thể thiếu
rau hẹ, nữ không thể thiếu ngó sen. Củ cải trắng, sống không tốt nhưng chín thì
bổ. Ăn không quá no, no không nên nằm.
Ăn gạo có trấu ở đây có nghĩa là khuyên chúng ta ăn gạo lứt tức là
gạo bỏ đi lớp trấu còn lại lớp cám gạo rất giàu dinh dưỡng đặc biệt là các
sinh tố và nguyên tố vi lượng.
 |
| Ăn gạo có trấu, thức ăn có chất xơ |
3. Dưỡng sinh là động, dưỡng tâm là tĩnh. Tâm không thanh tịnh,
ưu tư vọng tưởng dễ nảy sinh. Tâm thần an bình, bệnh sao đến được. Nhắm mắt dưỡng
thần, tĩnh tâm ích trí.
Từ xưa Đông y vẫn coi dưỡng sinh là bộ phận trọng yếu trong phòng
chống bệnh tật, tăng cường sức khỏe, kiềm chế lão suy và kéo dài tuổi thọ. Dưỡng
sinh bao gồm nhiều nội dung, cùng rất nhiều hệ thống thực hành khác nhau, nhưng
phần lớn y gia từ xưa đều cho rằng: “Dưỡng sinh bất như dưỡng tính” (Dưỡng sinh
không bằng dưỡng tính). “Dưỡng tính” thuộc phạm trù “tình chí” trong Đông y học
và tương ứng với phạm trù “vệ sinh tâm lý” trong y học hiện đại. Trên thực tế
bao quát cả vấn đề tu dưỡng đạo đức, di dưỡng tinh thần, cùng toàn bộ đời sống
tình cảm của mỗi con người.
Trong “dưỡng tính”, người xưa chú trọng nhất tới 2 phương diện:
“Điều nhiếp tình chí” và “Tu dưỡng đức hạnh”. Do sự biến động của tình chí và đạo
đức có liên quan hết sức mật thiết tới sức khỏe tâm thần của mỗi con người. Dưỡng
tính, nghĩa là điều nhiếp tinh thần và tình cảm. Phép tắc quan trọng nhất trong
điều nhiếp là giữ cho tình chí được trung hòa; tức là giữ cho tinh thần và
tình cảm ở trạng thái cân bằng. Làm được như vậy thì “chân khí” không bị nhiễu
loạn, lục phủ ngũ tạng hoạt động điều hòa, “tà khí” từ bên ngoài không thể xâm nhập
vào cơ thể. Nhờ vậy mà bệnh tật không thể phát sinh, cơ thể được khỏe mạnh và
tuổi thọ kéo dài.
 |
| Dưỡng sinh là động, dưỡng tâm là tĩnh |
4. Dược bổ thực bổ, đừng quên tâm bổ. Coi tiền như cỏ, coi
thân như bảo. Khói hun cháy lửa, tốt nhất không ăn. Chiên dầu ngâm ướp, ít ăn thì
tốt.
Thực phẩm nướng và chiên/rán từ lâu cũng bị cho là có liên quan đến
nguy cơ ung thư ở người. Một nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Trung tâm
Ung thư Anderson, trường đại học Texas
 |
| Khói hun cháy lửa, tốt nhất không ăn; chiên dầu ngâm ướp, ít ăn thì tốt |
5. Cá thối tôm rữa, lấy mạng oan gia. Ăn mặc giữ ấm, nhất
thân là xuân. Lạnh chớ chạm răng, nóng chớ chạm môi. Đồ chín mới ăn, nước chín
mới uống.
Khi cá tôm mới chết (trong vòng 2 tiếng đổ lại) thì trong thịt
chưa có vi khuẩn gây hại, vẫn giữ được các thành phần các chất dinh dưỡng.
Nhưng nếu cá tôm chết lâu hoặc không ướp lạnh ngay sẽ dễ bị ươn, thối. Khi đó
vi khuẩn gây thối sẽ phát triển mạnh tạo thành những chất độc. Vi khuẩn gây thối
nhiều thì dù có chiên lên ở nhiệt độ cao thì cũng không thể làm mất hết độc được.
Nếu ăn phải thức ăn chế biến từ cá chết có thể khiến người ăn bị ngộ độc do vi
khuẩn Ecoli, Salmonella gây ra. Khoảng 12-14 giờ sau khi ăn thực phẩm có chứa
vi khuẩn, nạn nhân sẽ có các triệu chứng như đau bụng, nôn, tiêu chảy, toàn
thân bị lạnh rồi sốt, suy nhược cơ thể…
 |
| Cá thối tôm rữa, lấy mạng oan gia |
6. Ăn nhiều rau quả, ít ăn đồ thịt. Ăn uống chừng mực, ngủ dậy
đúng giờ. Đầu nên để lạnh, chân nên giữ ấm. Vui chơi biết đủ,
không cầu an dật.
Chân là bộ phận sợ lạnh nhất trong toàn cơ thể, có câu “chân lạnh
thì toàn thân lạnh”. Kinh mạch của thận, tỳ và dạ dày đều bắt nguồn từ
chân, nhưng do khoảng cách từ chân so với tim là xa nhất, con đường lưu thông
máu cũng dài nhất, cho nên máu cung cấp luôn bị thiếu ở chân.
 |
| Đầu nên để lạnh, chân nên giữ ấm |
7. Dưỡng sinh là cần cù, dưỡng tâm là tĩnh tại.
Dưỡng tâm là có ý chỉ việc tu luyện tâm tính. Trong Cố Cung (Tử Cấm
Thành) có một tòa mang tên “Dưỡng tâm điện”. Ngay cái tên của nó cũng khiến người
nghe có ấn tượng vô cùng. Trong dưỡng tâm điện có treo đôi câu đối, do chính
vua Càn Long đề: “Bảo thái thường khâm nhược, điều nguyên ích mậu
tai”. Bộ câu đối này đã nói rõ nghĩa nhất về “dưỡng tâm”.
Ý nghĩa của câu đối này chính là muốn nói nên rằng: Nếu muốn bảo
trì một thân thể khỏe mạnh bình an và đất nước thái bình, dân chúng yên ổn (quốc
thái dân an) thì phải luôn kính thuận Thiên lý, điều hòa âm dương và nguyên
khí.
 |
| Dưỡng sinh là cần cù, dưỡng tâm là tĩnh tại |
8. Người đến tuổi già, thì phải rèn luyện, đi bộ chạy chậm, luyện
công múa kiếm; đừng sợ giá lạnh, quét sạch sân nhà, hội họa thêm vui, tấm lòng
rộng mở.
Nghiên cứu cho thấy, người lớn tuổi có nguy cơ cao bị các chấn
thương liên quan đến ngã do giảm mật độ xương và khối cơ. Song tập thể dục thường
xuyên có thể giúp giảm nguy cơ.
 |
| Người đến tuổi già, thì phải rèn luyện |
9. Nghe tiếng gà gáy, đừng cố nằm thêm, trồng hoa nuôi chim, đọc
sách ngâm thơ; chơi cờ hát kịch, không ham phòng the, việc tư không nhớ, không
chiếm lợi riêng.
Nếu bạn vẫn chưa có sở thích cho riêng mình thì đúng là cuộc sống
quá ư nhàm chán. Đam mê là một trong những niềm vui trong cuộc sống như sáng
tác thơ, âm nhạc, thể thao, nghệ thuật… Bất luận sống mệt mỏi ra sao bạn cũng
phải có một sở thích nào đó làm bạn cảm thấy hứng thú. Hơn nữa, đam mê còn giúp
bạn có thể tìm được những người bạn cùng sở thích.
 |
| Trồng hoa nuôi chim, đọc sách ngâm thơ; chơi cờ hát kịch |
10. Ẩm thực không tham, bữa tối ăn ít, khi ăn không nói, không
nên hút thuốc; ít muối ít đường, không ăn quá mặn, ít ăn chất béo, cơm không
quá nhiều.
Nền tảng cho bất kỳ chế độ ăn uống lành mạnh nào là điều độ. Do
đó, hãy đăt chế độ ăn điều độ trong điều kiện cân bằng tất cả các carbohydrate,
protein, chất béo, chất xơ, vitamin và khoáng chất... Cân bằng và điều độ là ăn
ít hơn mức hiện tại chúng ta đang ăn. Cụ thể, ăn ít các chất không lành mạnh
(như chất béo bão hòa, muối, đường, tinh bột) và ăn nhiều các chất lành mạnh
như rau, củ, quả. Điều này cũng không có nghĩa bạn phải bỏ đi thực phẩm yêu
thích.
 |
| Ít muối ít đường, không ăn quá mặn, ít ăn chất béo, cơm không quá nhiều |
11. Mỗi ngày ba bữa, thức ăn phù hợp, rau xanh hoa quả, ăn
nhiều không sợ; đúng giờ đi ngủ, đến giờ thì dậy, nằm dậy nhẹ nhàng, không gấp
không vội.
Khi bạn ngủ ngon vào ban đêm, sáng hôm sau, bạn thức dậy với tâm
trạng tươi tỉnh vì cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ, các cơ và trí óc được thư giãn
đúng cách. Một giấc ngủ thất thường sẽ chỉ làm cho bạn mệt mỏi vào ngày hôm
sau, tâm trí rối loạn, thậm chí đau đầu, đau cơ và rất khó chịu.
 |
| Đúng giờ đi ngủ, đến giờ thì dậy, nằm dậy nhẹ nhàng, không gấp không vội |
12. Uống rượu có độ, danh lợi chớ tham, chuyện thường không giận,
tấm lòng phải rộng.
Nếu bạn muốn sống thoái mái thì bạn nên nhìn mọi thứ rõ ràng sáng
tỏ, bạn không được nông nổi và không đam mê những thứ không thuộc về mình. Bạn
hãy tự mình khẳng định giá trị con người của mình. Bạn không nên tranh giành
danh tiếng với người xấu, không hơn thua lợi ích với tiểu nhân, không làm trái
ý trời. Bạn cố gắng không tranh đua với cấp trên, không tranh giành tình cảm với
bạn bè và không tranh công với cấp dưới.
 |
| Danh lợi chớ tham, chuyện thường không giận, tấm lòng phải rộng |
13. Tâm không bệnh, nên phòng trước, tâm lý tốt thân thể khỏe
mạnh; tâm cân bằng, phải hiểu biết,
cảm xúc ổn định bệnh tật ít.
Mỗi người đều nên có mơ ước của riêng mình, song có một số người đặt
cái mơ ước đó quá cao, không thể đạt được, thế là cuối cùng bất đắc dĩ, cho rằng
mình vận đen, tự mình tìm đến phiền não. Có người lại cầu toàn, có lúc yêu cầu
mình đến mức hà khắc, luôn vì cái thiếu sót nho nhỏ mà tự trách mình. Luôn gây
căng thẳng khó khăn cho mình. Để tránh cảm giác trắc trở, nên đặt mục tiêu và
yêu cầu trong phạm vi năng lực của mình. Biết bằng lòng với những gì mình đạt
được, tự nhiên sẽ cảm thấy thoải mái, vui vẻ.
 |
| Tâm cân bằng, phải hiểu biết, cảm xúc ổn định bệnh tật ít |
14. Luyện thân thể, động cùng tĩnh, cuộc sống hài hòa tâm khỏe
mạnh; phải
thực dưỡng, no tám phần, tạng phủ nhẹ nhõm tự khai thông.
Nếu chúng ta được nuôi dưỡng bằng thực phẩm phù hợp, dựa trên nền
tảng quy luật của vũ trụ,
các cơ quan trong cơ thể sẽ hoạt động điều hòa, không những sức khỏe được phục
hồi và khang kiện trở lại, mà còn khiến cho trí phán đoán của con người trở
nên sáng suốt và có khả năng nhận thức được chân lý, có nghĩa là, thể tính trật
tự của vũ trụ và nhân sinh.
 |
| Phải thực dưỡng, no tám phần, tạng phủ nhẹ nhõm tự khai thông |
15, Người nóng giận, dễ già yếu, thổ lộ thích hợp người người
vui;
thưởng thức thư họa, bên suối thả câu, lựa chọn sở thích tự do chơi.
Một tâm hồn lãng mạn sẽ khiến cho bạn cảm nhận được sắc thái thanh
xuân. Bạn hãy làm cho cuộc sống hàng ngày của mình trở nên lãng mạn. Tuy nhiên
có lúc, lãng mạn quá sẽ khiến bạn quên cả đường về nhà. Đặc biệt bạn không nên
đùa giỡn với tình cảm. Bạn nên học cách giữ khoảng cách an toàn, học được cách
bảo vệ mình, không thể chơi với lửa có ngày chết cháy.
 |
| Thưởng thức thư họa, bên suối thả câu, lựa chọn sở thích tự do chơi |
16. Dùng đầu óc, không mệt nhọc, bớt lo dưỡng tâm ít náo nhiệt;
có quy luật, sức khỏe tốt, cuộc sống thường ngày phải hài hòa.
Con người muốn có sức khỏe tốt trước hết biết sống hài hòa với thiên
nhiên, chim muông, cây cỏ, hoa lá, rau quả - môi trường xung
quanh. Điều tiếp theo nữa là phải biết sống hài hòa với mọi người xung
quanh. Sống hài hòa với mọi người trước hết là sống thân thiện hợp
tác, tôn trọng, trân trọng nhân cách của người khác.
 |
| Cuộc sống thường ngày phải hài hòa |
17. Tay vận động, tốt cho não, phòng ngừa bị lạnh và cảm cúm.
Nếu bạn muốn tránh bị cúm và cảm lạnh thông thường một cách tự
nhiên, tập thể dục
cũng là cách giúp tăng cường miễn dịch giúp bạn khỏe mạnh và mạnh mẽ.
 |
| Tay vận động, tốt cho não, phòng ngừa bị lạnh và cảm cúm |
18. Mùa hè không ngủ trên đá, mùa thu không ngủ trên phản.
Mùa xuân không hở rốn, mùa đông không che đầu. Ban ngày hoạt động, tối ngủ ít
mơ.
19. Tối ngủ rửa chân, hơn uống thuốc bổ. Buổi tối mở cửa, hễ ngủ
là say. Tham mát không chăn, không bệnh mới lạ.
Tối ngủ rửa chân hơn uống thuốc bổ chính là việc ngâm chân
trước khi đi ngủ giúp thư giãn, tinh thần sảng khoái, giấc ngủ ngon hơn.
 |
| Tối ngủ rửa chân, hơn uống thuốc bổ |
20. Ngủ sớm dậy sớm, tinh thần sảng khoái, tham ngủ tham lạc,
thêm bệnh giảm thọ. Tranh cãi buổi tối, ruột như sát muối.
Một khi bạn ăn uống, sinh hoạt, ngủ nghỉ điều độ thì các cơ quan
trong cơ thể cũng sẽ dần dần đi vào nhịp hoạt động ổn định, hiệu quả và điều độ. Nhưng
việc bạn ngủ nhiều sẽ làm cho các hệ cơ quan trong cơ thể bắt đầu “loạn nhịp”,
hoạt động kém hiệu quả so với chức năng của nó và điều này ảnh hưởng rất lớn đến
sức khỏe lâu dài của bạn. Do buổi sáng không khí trong phòng ngủ khá ô nhiễm,
ngột ngạt, chứa nhiều vi khuẩn, khí CO2, chính vì thế khi bạn ngủ nướng vào buổi
sáng rất dễ làm tổn thương và gây ra các bệnh về hệ hô hấp như cảm cúm, viêm họng,
ho,… Nếu bị mệt mỏi và buồn ngủ nhẹ mà không liên quan đến bất kỳ vấn đề y
tế nào, giải pháp là tập thể dục.
21. Một ngày ăn một đầu heo, không bằng nằm ngủ ngáy trên giường.
Những người ngủ đúng giấc và ngủ sâu sẽ tránh khỏi các nguy cơ nhiễm
lạnh, sốt, cảm cúm, viêm họng,… do thời tiết thay đổi hoặc lây các bệnh do
virus/vi khuẩn xâm nhập. Đó là nhờ các nguyên tử được sản sinh trong giấc ngủ
sâu giúp làm tăng lượng bạch cầu, giúp gan giải độc, khiến khả năng miễn dịch
được tăng cao. Khi bạn ngủ đủ giấc, nhịp sinh học sẽ được điều chỉnh hợp lý, giờ
giấc các bữa ăn cũng ít bị xáo trộn, do đó bạn dễ dàng quản lý được những gì
mình muốn nạp vào cơ thể. Khi ngủ sâu, các hormone tăng trưởng được tạo ra sẽ
kích thích sự phát triển của collagen giúp tạo độ đàn hồi, giúp da căng bóng và
khỏe mạnh.
 |
| Một ngày ăn một đầu heo, không bằng nằm ngủ ngáy trên giường |
22. Ba ngày ăn một con dê, không bằng rửa chân rồi mới lên
giường.
23. Gối đầu chọn không đúng, càng ngủ người càng mệt. Tâm ngủ
trước, người ngủ sau, ngủ vậy sẽ thành mỹ nhân.
24. Đầu hướng gió thổi, ấm áp dễ chịu, chân hướng gió thổi,
hãy mời thầy lang.
25. Không ngủ nơi ngõ hẻm, độc nhất khi gió lùa.
26. Đi ngủ không thắp đèn, sáng dậy không chóng mặt.
27. Muốn ngủ để tấm thân nhẹ nhõm, chân không hướng tây đầu
không hướng đông.
Muốn ngủ để tấm thân nhẹ nhõm, chân không hướng tây đầu
không hướng đông là bởi lẽ, trong đông y thì chân là âm, đầu là dương. Mà
Đông là nơi mặt trời mọc, Tây là mặt trời lặn tức là một bên dương sinh và một
bên dương thịnh. Nếu nằm như chân hướng tây, đầu hướng đông sẽ không cân bằng
âm dương hay nói cách khác là dương nhiều quá. Vì vậy, cần quay chỉnh để cho
cân bằng, hài hòa âm dương, từ đó, giúp sức khỏe được đảm bảo.
BLOG HAY: Sức Khỏe Phổ Thông
