Bản chất của ung thư là sự thoát ly khỏi việc kiểm soát của các cơ chế điều
hoà tự động có trong các tế bào, làm mất ổn định về tốc độ cũng như về số lượng
và chất lượng của các quá trình chuyển hoá, về không gian và cả về thời gian
tồn tại của các đại phân tử cũng như của tế bào và toàn bộ cơ thể.
Hiện nay có nhiều phương pháp để điều trị bệnh ung thư nhưng một trong
những yếu tố quyết định hiệu quả của các phương pháp trên là chẩn đoán sớm bệnh
ung thư. Các xét nghiệm hóa sinh định lượng các tumor marker (chất chỉ điểm ung thư) đã hỗ trợ tích cực cho việc
chẩn đoán sớm cũng như theo dõi và tiên lượng ung thư.
- Các phương pháp chẩn đoán ung thư
- Những bệnh viện khám tổng quát tốt nhất ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh
- Những bệnh bệnh viện đa khoa thân thiện, vì sức kh...
- Những món ăn phổ biến ở Việt Nam vô cùng độc hại đối với trẻ em
Những tổ chức ung thư mới sản sinh ra các chất đặc trưng gọi là các kháng
nguyên ung thư (tumor assosiated antigens). Các
kháng nguyên ung thư này được xác nhận là những chất chỉ điểm (markers) đặc
hiệu, dựa vào sự có mặt hay không có mặt chất này trong máu, có thể khẳng định
được là có tồn tại tế bào ung thư trong cơ thể hay không. Việc phát hiện kháng
nguyên được thực hiện bằng phản ứng miễn dịch với kháng thể đặc hiệu, nhờ đặc
tính về độ nhạy cao của phản ứng nên có khả năng phát hiện ung thư khi mới chỉ
có một số tế bào ác tính xuất hiện (giai đoạn trước u), cũng nhờ phản ứng đặc
hiệu của phản ứng kết hợp kháng nguyên kháng thể mà xét nghiệm này có độ đặc
hiệu rất cao, nhất là với kỹ thuật xử dụng kháng thể đơn dòng (antibody
monoclonal). Như vậy nồng độ các tumor maker trong máu là một chỉ tiêu quan
trọng để đánh giá sự phát triển của các tế bào ung thư trong cơ thể. Định lượng
chính xác nồng độ các tumor maker trong máu sẽ giúp chẩn đoán sớm cũng như theo
dõi, tiên lượng điều trị bệnh ung thư.
1. Tiêu chuẩn của một tumor marker
Một chất được xem là một tumor marker phải có các tiêu chuẩn sau:
- Khác biệt với các phân tử được tạo ra từ tổ chức lành tính bình thường,
tức là phải có tính đặc hiệu của tổ chức tế bào ung thư.
- Phải có tính đặc hiệu
về cơ quan tổng hợp ra, tức là có tính đặc hiệu cơ quan, chỉ điểm được cơ quan
bị ung thư.
- Được giải phóng từ các
tế bào khối u vào các dịch thể dễ thu nhận, tức là được phân bố trong các bệnh
phẩm như huyết thanh, nước tiểu.
- Nồng độ của nó trong
bệnh phẩm phải phản ánh được tình trạng và tiến triển của khối u (kích thưóc,
sự phát triển, có hay không có di căn, kết quả điều trị...).
- Phát hiện được ở những nồng độ rất thấp, tức là có khả năng chẩn đoán,
phát hiện sớm ung thư.
- Có độ đặc hiệu (specificity) và độ nhạy (sensitivity) cao, xấp xỉ
100%.
2. Một tumor marker lý tưởng
Một tumor marker lý tưởng phải là những phân tử được tạo ra từ các khối
u ung thư có các tiêu chuẩn sau:
- Đặc hiệu cho ung thư.
- Nồng độ tỷ lệ với thể
tích khối u.
- Phát hiện được từ giai
đoạn sớm của bệnh.
- Có thể định lượng nồng
độ một cách chính xác.
3. Một số tumor marker được sử dụng trong
chẩn đoán ung thư
Số lượng các tumor marker ra đời ngày càng nhiều đã hỗ trợ rất lớn cho công
tác chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi ung thư. Tuy nhiên, các marker này chỉ có
một giá trị nhất định trong chiến lược tầm soát bệnh ung thư. Một xu hướng mới
hiện nay trong sử dung các xét nghiệm hóa sinh đối với bệnh ung thư là phối hợp
nhiều marker với nhau để nâng cao giá trị chẩn đoán của chúng.
